BLAASGRUIS (STRUVIET, OXALAAT) BIJ HOND, KAT EN CAVIA

Blaasgruis komt regelmatig voor bij een kat, hond, cavia en overige huisdieren.

Symptomen kunnen zijn:

• bloed in de urine
• vaak kleine beetjes plassen
• pijn bij het plassen
• "persen" bij het plassen
• incontinentie
• abnormale kleur van de urine
• gedragsveranderingen zoals rusteloosheid, lusteloosheid, zich verbergen of eten weigeren
• veranderingen in het plasgedrag zoals in huis plassen of op andere plaatsen plassen dan normaal

Blaasgruis komt meestal voor in de vorm van struviet en oxalaat (calciumoxalaat). Veel minder voorkomende soorten zijn uraat en cystine.

Met microscopisch onderzoek van de urine kan eenvoudig worden bepaald welke vorm van blaasgruis aanwezig is. Verder kan worden bekeken of er bloed in de urine zit. De aanwezigheid van bloed wijst op een blaasontsteking. Zo'n blaasontsteking ontstaat door blaasgruis: het gruis beschadigt de blaaswand en deze wordt daardoor gevoeliger voor ontstekingen.

De reguliere geneeskunde bepaalt voor er tot behandeling wordt overgegaan, meestal eerst de zuurtegraad van de urine bij uw hond of kat. Deze wordt uitgedrukt in pH. De pH is de maat voor de relatieve sterkte van een vloeistof, in dit geval de urine. De pH-schaal loopt van 0 tot 14.

• een pH-waarde lager dan 7 geeft aan dat urine zuur is
• urine met een pH-waarde van 7 is neutraal
• urine met een pH-waarde hoger dan 7 is basisch of alkalisch

Bij een pH lager dan 7 is meestal oxalaat aanwezig en bij een pH hoger dan 7 meestal struviet. In een beperkt aantal situaties is het echter net anders om. De pH-waarde geeft dus wel een aanwijzing over welke vorm van blaasgruis aanwezig is, maar zekerheid is er niet.

De reguliere geneeskunde ziet problemen met nieren, gal of blaas allemaal als aparte ziektebeelden, en gaat niet uit van de onderlinge samenhang. Reguliere artsen proberen ook de pH-waarde te beïnvloeden. pH is een lichaam gebonden eigenschap is, die bijna niet te beïnvloeden is. Een basisch mens zal ook altijd veel tandaanslag/ steen hebben.

Ontstaan van blaasgruis bij hond, kat en cavia.

Blaasgruis ontstaat doordat de urine oververzadigd raakt met zout. Dit komt in de praktijk meestal omdat kant en klare brokjes veel te weinig vocht bevatten. Door een teveel aan zouten in de urine kunnen zich kristallen gaan vormen, die geleidelijk steeds groter worden. Vaak hechten de zoutkristallen zich vast aan organisch materiaal. Zoals celmateriaal en bloedrestjes. Dat van nature bij mens en dier in de urine aanwezig is. Hierdoor ontstaan structuren die op den duur doorgroeien van kristallen naar gruis, die uiteindelijk weer kunnen uitgroeien tot een steen. Bij kristallen gaat het nog om microscopisch kleine deeltjes (tot 1/100 mm), gruis zijn tot 1 mm groot, en stenen zijn gemiddeld 1 tot 2 cm groot (bij grotere honden worden echter zelfs stenen tot 4 cm gevonden).

Vaak heeft een kat, hond, of ander huisdier al langere tijd een beetje last van blaasgruis, die middels de natuurlijke weg het lichaam kan verlaten. Echter bij een acuut ontstane stress situatie, neemt de hoeveelheid ontstane blaasgruis flink toeneemt en leidt dan wel tot klachten. Situaties waarbij een kat of hond veel stress kan ervaren zijn bijvoorbeeld: een verhuizing (de vaste patronen en geurtjes zijn weg), een nieuw huisdier erbij of de geboorte van een baby (waardoor de baas zich anders gaat gedragen tegenover het huisdier).

Blaasgruis kunnen verschillende soorten klachten veroorzaken bij uw hond of kat. Deze zijn afhankelijk van de hoeveelheid en vorm van de blaasgruis, en de locatie waar deze zich bevinden in het urinewegstelsel. Zo kunnen scherpe randjes van blaasgruis het slijmvlies van de blaaswand beschadigen, met blaasontsteking als gevolg. Ook kan blaasgruis de afvoer van urine uit de blaas naar de urinebuis verstoppen.

Uw huisdier kan dan niet meer plassen en de blaas raakt overvol. Omdat de urine niet meer afgevoerd wordt, kunnen de nieren de afvalstoffen niet langer uit het lichaam verwijderen. Een ophoping van afvalstoffen in het lichaam is het gevolg. Deze veroorzaakt lusteloosheid, verlies van eetlust, braken en algemene malaise. Als u deze klachten ziet bij uw huisdier, is er sprake van een ernstige situatie en moet u uw dierenarts waarschuwen.

Voeding en blaasgruis

In de praktijk zien we dat bijna alle katten, honden en cavia's met blaasgruis, worden gevoerd met droge brokken. Daarom is het aan te bevelen dat U geen brokken meer voert, omdat deze maar heel weinig vocht bevatten.

Het is beter om aan hond of kat verse vis of rauw vlees te geven, deze bevatten ongeveer zestig procent vocht. Hierdoor wordt de blaas beter gespoeld en kan uw huisdier de gruis gemakkelijker kwijtraken. Voor meer informatie over voeding voor honden en katten met blaasproblemen kijkt u hier:

→ voedingsadvies

Ook bij cavia's (knaagdieren) is het belangrijk, niet teveel brokken te geven. Te weinig vocht en een te hoog calciumgehalte in de voeding zijn bij deze knaagdieren vaak de oorzaak van blaasgruis en stenen. Het is belangrijk, verse groenten en af en toe wat vers fruit aan te bieden (b.v. broccoli, worteltjes, koolraap, appel). De dieren moeten steeds bij hun hooi en vers water kunnen komen. Hoewel hooi eigenlijk ook een "droogvoer" is en calcium bevat, hebben ze dit nodig! Wanneer ze helemaal geen calcium zouden krijgen, zou er een mineraaltekort ontstaan en schade aan de tanden en botten ontstaan. Om ze wat meer aan het drinken te krijgen, kunt u verdunde thee (kamille of brandnetel) geven.

Geef ook kwalitatief hoogwaardig hooi en verse groente aan uw cavia of konijn.

En vergeet u niet, dat wilde konijnen nooit in hun nest zouden plassen! Dit is de reden waarom konijntjes in (niet diervriendelijke) hokken proberen, hun plas zo lang mogelijk op te houden. Dit kan het ontstaan van blaas- en nierziekten bevorderen.

Behandeling blaasgruis door de dierenarts

"Vergruizen" wordt bij honden en katten niet gedaan. Er is geen speciale vergruizingsapparatuur voor huisdieren ontwikkeld. Een dierenarts kan de volgende behandelingen voorstellen:

• dieetvoer en antibiotica: meestal komen, nadat de antibioticakuur is uitgewerkt, de symptomen helaas weer terug. Het dieetvoer kan de vorming van de blaasgruis beperken, maar voorkomt het niet. De vorming gaat meestal gewoon door, maar in een lager tempo. Na verloop van tijd kunnen zich zelfs blaasstenen gaan vormen. Er is dan een blaasoperatie nodig om deze te verwijderen.
• operatief de blaas openen om de grotere hoeveelheden blaasgruis te verwijderen. Het nadeel van een operatie is dat zich littekenweefsel vormt aan de blaaswand. Uw hond, kat of cavia wordt alleen maar gevoeliger voor een blaasontsteking. Nadat de blaas tijdens een operatie is schoongemaakt, begint het gehele proces van gruisvorming weer van voren af aan. Speciaal voedsel inzetten is geen oplossing, omdat deze de eerste operatie ook niet heeft kunnen voorkomen. In veel gevallen zijn er zelfs meerdere operaties nodig. Na drie operaties is verder operatief ingrijpen meestal niet meer mogelijk, omdat de blaaswand dan al te ernstig beschadigd is. Bij de ouder huisdier is een operatie sowieso risicovol door complicaties als gevolg van narcos en een langzamer herstel door de leeftijd.
• Penisamputatie. Hierbij worden de penis en het penisbotje verwijderd. Vervolgens wordt het slijmvlies van de plasbuis aan de buikwand gehecht. Hierdoor komt de blaasgruis niet meer vast te zitten, maar het proces van blaasgruis vorming gaat gewoon door. Bij penisamputatie komen regelmatig complicaties voor zoals incontinentie (het lekken van urine), ontstekingen aan de nieuwe uitgang en zelfs het dichtgroeien van de nieuwe uitgang. De kans op een blaasontsteking wordt zelfs groter omdat de wijdere en kortere uitgang makkelijker toegankelijk is voor bacteriën. Geadviseerd wordt dan ook om dit na de penisamputatie goed in de gaten te houden.
• Katheterisatie (het laten weglopen van de urine door een dun slangetje) wordt ingezet als de urinewegen van uw huisdier verstopt zijn en uw huisdier de urine middels de natuurlijke weg niet meer kan kwijtraken. Als op zo'n moment niet ingegrepen wordt, lopen de nieren als het ware over en dit kan tot een gevaarlijke situatie leiden: het bloed wordt niet gezuiverd en het dier vergiftigt zichzelf als het ware. Dit leidt bij niet ingrijpen tot een coma en uiteindelijk de dood. Een katheterisatie moet altijd door een dierenarts worden uitgevoerd.

Idiopatische cystitis bij hond, kat of cavia.

Idiopatische cystitis is een blaasprobleem zonder aanwijsbare oorzaak. Er is dan geen blaasontsteking, blaasgruis of blaassteen aanwezig en toch gaat een kat, hond of caviar zeer vaak plassen. Dit is meestal een gedragsafwijking. Het zit als het ware tussen de oren. Meestal is hier ook niets aan te doen.